Sot Gjorgji Lazarevski dhe Zvonko Kostovski janë të sigurt dhe mund të flenë të qetë me mendimin se pesha e asaj që dëgjuan dhe asaj që dinin e di tashmë edhe publiku dhe një gjë tjetër shumë e rëndësishme është se mijëra qytetarë të punësuar kanë mbrojtje ligjore nëse vendosin të ndajnë padrejtësitë që shohin dhe për të cilat janë dëshmitarë.
Shkruan: Goran Lefkov
Qendra për Gazetari Hulumtuese SCOOP Maqedoni, në periudhën e ardhshme do të publikojë heroizmin e sinjalizuesve më të njohur në rajonin e Ballkanit dhe më gjerë. Qëllimi i kësaj është inkurajimi i qytetarëve të guximshëm dhe të ndershëm në institucione që të nxjerrin në sipërfaqe parregullsitë e bëra nga pushtetarët në të gjitha vendet e rajonit dhe të botës.
Në fillim të karrierës sime gazetareske në vitin 2009, gjatë një vizite në Strumicë, në një bisedë të rastësishme me Zoran Zaev, atëherë kryetar i Komunës së Strumicës, më vonë kryetar i LSDM-së dhe kryeministër, kemi komentuar sjelljen e Nikolla Gruevskit, kryeministër me mandatin më të gjatë në këtë post në historinë e pavarur të Maqedonisë. Ajo që më la përshtypje atëherë ishte një fjali që e tha Zaevi, se qeveria të lodh, dhe sado parimor të jetë njeriu, shumë shpesh një person apo protagonist është një person para se të marrë pushtetin, dhe një person krejtësisht tjetër, nëse ai nuk është i kujdesshëm, kur ulet në një kolltuk të rehatshëm shtetëror.
Dhe pikërisht kjo është ajo që ndodhi. Menjëherë pas asaj bisede, një apo dy vjet, Gruevski dhe ekipi i tij filluan të shkelin në mënyrë flagrante si vlerat demokratike ashtu edhe të drejtat e njeriut. Të gjithë ishim dëshmitarë të atyre sjelljeve, por disa qytetarë kishin akoma një ngarkesë më të madhe mbi veten e tyre. Sepse ata dinin diçka më shumë se ajo që makineria zyrtare propagandistike partiake e VMRO-DPMNE-së, përmes mediave dhe institucioneve që ajo menaxhonte, ia prezantonte opinionit.
Ndryshe nga ne qytetarët e thjeshtë, që i dëgjonim krimet e pushtetarëve, heronjtë tanë Gjorgji Llazarevski dhe Zvonko Kostovski, drejtpërdrejt në vendet e tyre të punës, i dëgjonin çdo ditë ato mizori.
Vendimi për të vepruar, gjegjësisht nxjerrja në sipërfaqe e atyre krimeve në kupolën e VMRO-DPMNE-së është i vështirë, i lodhshëm dhe i dhimbshëm. Megjithatë ata pyesin veten nëse duhet të shpëtojnë fatet njerëzore dhe të shuajnë vullkanin që digjet në to, apo të lënë flakët e atij vullkani t’i djegin vetë ata.
Mirëpo, brumosja heroike nga e cila janë krijuar sugjeron që ata të organizohen, të analizojnë skenarët e mundshëm dhe në fund të veprojnë sipas skenarit më të sigurt.
Vendimi nuk është i lehtë, sepse së pari duhet të tërhiqen nga shoqëria dhe miqtë. Jo se nuk i pëlqejnë, por duhen hequr prej tyre që të mos bëhen dyshues ndaj autoriteteve dhe t’i vënë në rrezik. Çdo takim me shokët mund të nënkuptojë kërcënime, presione, largim nga puna, rrezik për sigurinë fizike të të dashurve të tyre dhe një sërë problemesh të tjera që mund t’u sjellë regjimi.
Ata gjithashtu duhet të izolojnë dhe sigurojnë familjen. Ata duhet të sigurohen që në shtëpi të mos ketë prova materiale apo të tjera që regjimi mund t’i përdorë për të burgosur persona të afërt.
Meqë në Maqedoni nuk ka ligj për sinjalizuesit, ata e dinë se nuk mund të llogarisin në mbështetjen institucionale. Prandaj, të gjithë hapat e mëtejshëm duhet t’i bëjnë me kujdes, sepse janë dy dhe shumë të vegjël në raport me makinerinë irracionale partiake të Nikolla Gruevskit, Sasho Mijalkovit, Mitko Çavkovit dhe të të larguarve dhe lojtarëve të tjerë nën hije që mbanin regjimin.
Opsioni më i mirë për ta atëherë ishte t’ia dorëzonin kolegut Zoran Verushevski.
Në fund, gjërat u publikuan dhe gjithçka tjetër është histori, në të cilën këta dy emra heroikë Gjorgji Lazarevski dhe Zvonko Kostovski janë dëshmitarë dhe heronj të gjallë.
Në një dekadë të përpjekjes së tyre heroike, kemi raste që konsiderohen si një nga më të rëndësishmet në botë në nivel të Edward Snowden dhe Julian Assange.
Republika e Maqedonisë së Veriut, për mbrojtjen e tyre, përshpejtoi miratimin e ligjit për mbrojtjen e sinjalizimit dhe ishte një nga vendet e para evropiane që e miratoi atë ligj në vitin 2015. Vetëm 4 vjet më vonë, Bashkimi Evropian miratoi Direktivën për Mbrojtjen e Sinjalizuesve, e cila parashikonte që të gjitha vendet ta zbatonin deri në dhjetor 2021, por fatkeqësisht vetëm 4 vende e kanë zbatuar plotësisht, të gjitha të tjerat ose nuk e kanë filluar zbatimin e saj ose janë në procedurë.
Sot, Gjorgji Llazarevski dhe Zvonko Kostovski janë të sigurt dhe mund të flenë të qetë me mendimin se pesha e asaj që dëgjojnë dhe e dinë është e njohur për publikun dhe një gjë tjetër shumë e rëndësishme është se mijëra qytetarë të punësuar kanë mbrojtje ligjore nëse vendosin të ndajnë padrejtësitë që shohin dhe dëshmojnë, falë tyre.
